اخبار پژوهشگاه:
محمدمهدی مظاهری: چالشهای شیعه هراسی و ایران هراسی نقاط قوت فرهنگی ایران را کمرنگ کرده است
باتوجه به تحولات منطقهای و انقلابهای روی داده در خاورمیانه، فرصت مناسبی برای استفاده از دیپلماسی فرهنگی فراهم شده تا قابلیتهای فرهنگی کشورمان در این کشورها به بهترین شکل مورد استفاده قرار گرفته و چالشهای این حوزه در منطقه به حداقل برسد.
در این میان نکته مهم نزدیکی فرهنگی کشورهای خاورمیانه و وجود اقوام و زبانهای مشترک در آن است که اهمیت دیپلماسی فرهنگی را در جهت برقراری ارتباط دوسویه و تأثیرگذار بیش از پیش نمایان میسازد.
گرچه ایران اسلامی در میان کشورهای خاورمیانه دارای اشتراکات فراوانی با ایشان است اما در روابط و تعاملات فرهنگی با این کشورها دچار چالشهایی است که در این میان شیعه هراسی و ایران هراسی تبلیغ شده از سوی وهابیون و کشورهای حامی آنها سبب شده تا این نقطه قوت نتواند به درستی مورد استفاده قرارگیرد.
در دنیای سیاسی امروز از دیپلماسی فرهنگی به عنوان قدرت نرم نام برده میشود که توانایی تغییر در تمامی سطوح ملی کشورها با استفاده از عنصر اقناع را دارد. انتقال این قدرت نرم را میتوان در انتقال باورها و ارزشها با استفاده از ابزارهای تأثیرگذاری چون هنر و فرهنگ جستوجو کرد. در این نبرد فرهنگی هنگامی که رویکرد دیپلماسی از دولتها به سوی ملتها گردش میکند اثرات خود را به نمایش میگذارد و تغییرات پیاپی در سدههای اخیر گواهی این توان و قدرت است.
در عرصه دیپلماسی فرهنگی دنیای امروز، نقش انگاره سازیهای رسانهای بیش از همیشه مورد توجه قرار دارد به نحوی که استفاده از دیپلماسی رسانهای و بهرهمندی از سازوکارهای آن به عنوان ابزار قدرتمند دیپلماسی فرهنگی محسوب شده و برای اعمال نفوذ بر کشورها مورد استفاده قرار میگیرد. کشورمان با قابلیتهای خوبی که هم از نظر فنی و هم از نظر فرهنگی در تولید برنامههای پرمحتوای رادیو و تلویزیونی دارد میتواند حضور ارزشمند خود را در بین کشورهای منطقه به نمایش بگذارد.
از سوی دیگر برای ورود به قالبهای فرهنگی موجود در بین مردم کشورهای منطقه میتوان به استفاده از دیپلماسی سایبری و بهرهمندی از ابزارهای فناوری اطلاعاتی برای توسعه اثربخشی دستگاه دیپلماسی اشاره کرد. درحال حاضر بیش از دومیلیارد نفر در دنیا از کاربران فضای مجازی بشمار میروند و ورود به این دنیای پرمخاطب و جهت دهی به افکار و رویکردهای آنها کار دشواری نیست و میتوان با دیپلماسی مناسب فرهنگی و هدفمند، شرایطی را فراهم آورد تا جریانسازی مناسبی مبتنی بر سیاستهای اسلامی در منطقه و در مقابل جریانهای تکفیری حاکم شود.
ایران اسلامی این توانمندی را دارد تا با استفاده از قابلیتهای فنی و تخصصی جوانان اندیشمند خود با تولید محصولات فرهنگی مناسب، شرایطی را فراهم آورد تا علاوه بر پیشگیری از تفکرات الهادی و تکفیری در بین مردم منطقه، زمینه برای ایجاد فضای فکری مناسب در بین جوانان علاقهمند به دریافت فرهنگ اصیل ایرانی - اسلامی فراهم شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ظرفیتهای فراوانی که برخوردار است در این زمینه میتواند گامهای اساسی و تأثیریگذاری را بردارد.
دکتر محمد مهدی مظاهری- مشاور ارشد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی